ผลิตภัณฑ์สำหรับเครื่องมือแพทย์
กระบวนการทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ Process Overview | ||
Critical item เครื่องมือผ่านตัด หรือ เครื่องมือ ที่ต้องสัมผัสเนื้อเยื่อและเลือด หรือ สายปัสสวะ |
Semi-Critical item เครื่องมือที่สัมผัสเนื้อเยื่อบุ เช่น อุปกรณ์ช่วยทางเดินหายใจ ตรวจภายในสตรี หรือ ปรอทวัดไข้ |
Non-Critical item เครื่องมือที่สัมผัส เฉพาะผิวหนัง ที่ไม่มีบาดแผล |
↓ | ↓ | ↓ |
Pre-Cleaning การล้างคราบเลือดเบื้องต้นเพื่อป้องการแข็งตัวบนผิววัสดุและยับยั้งเชื้อโรค |
||
↓ | ↓ | ↓ |
Cleaning and Rinsing ขั้นตอนการล้างเครื่องมือแพทย์ น้ำยาที่มีส่วนผสมของเอ็นไซม์ย่อยสลายคราบเลือด |
||
↓ | ↓ | ↓ |
Drying ทำให้แห้ง เช็ดหรือเป่าลม |
Disinfection การแช่น้ำยาฆ่าเชื้อ High Level (ระดับสูง) Intermediate level(ระดับปานกลาง) |
Drying/Storage ทำให้แห้ง/เก็บรักษา |
↓ | ↓ | |
Sterilization ทำให้ปราศจากเชื้อ เช่น Autoclave การอบก๊าซ น้ำยาฆ่าเชื้อระดับ Sterile |
Rinsing ล้างด้วยน้ำสะอาด |
|
↓ | ↓ | |
Drying/Storage ทำให้แห้ง/เก็บรักษา |
Drying/Storage ทำให้แห้ง/เก็บรักษา |
วิธีการทำลายเชื้อโรคแบ่งตามประเภทของเครื่องมือแพทย์
ชนิดเครื่องมือ | ตัวอย่าง | วิธีทำลายเชื้อ | ตัวอย่างน้ำยาฆ่าเชื้อ |
---|---|---|---|
Critical Item สัมผัสเลือด เนื้อเยื่อระดับลึก |
เครื่องมือผ่าตัด ทำแผล สายสวนหัวใจ สายสวนปัสสาวะ |
Sterilization นำเข้า Autoclave, อบ Gas ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อเป็นระยะเวลานานตามกำหนดของ CDC |
Glutaraldehyde Otharaldehyde Peracitric acid with Hydragenperoxide ระยะเวลานาน |
Semi-Critical Item สัมผัสเยื่อบุอ่อน |
Flexible endoscopes Laryngoscopes ET TubeVagina Spectula |
High Level disinfection น้ำยาฆ่าเชื้อระดับสูงทำลาย Spore ของ Bacteria ได้ ฆ่าเชื้อวัณโรคได้ฆ่าเชื้อได้กว้างขวางครอบคลุมทุกกลุ่ม |
Glutaraldehyde Ortho-phthalaldehyde Peracitric acid with Hydrogenperoxide |
Hydrotherapy tank | Intermediate Level น้ำยาฆ่าเชื้อระดับปานกลางต้องมีผลการฆ่าเชื้อ วัณโรคได้ Tuberculocidal activity แต่ทำลายSpore ของ Bacteriaไม่ได้ |
กลุ่ม Alcohol เช่น70-90% ethyl alcohol หรือ Isopropyl Alcohol กลุ่ม Chlorine compound เช่น Sodium hyphochlorite กลุ่ม Iodophorขึ้นกับชนิดความเข้มข้น กลุ่ม Phenolicขึ้นกับชนิดความเข้มข้น |
|
Non Critical สัมผัสผิวหนังภายนอก |
Stethoscopes เครื่องวัดความดันโต๊ะ เตียง |
Low Level Disinfectant น้ำยาฆ่าเชื้อระดับต่ำฆ่าเชื้อ วัณโรคไม่ได้ |
กลุ่ม Quarternary ammonium compounds กลุ่ม Iodophorขึ้นกับชนิดความเข้มข้น กลุ่ม Phenolic ขึ้นกับชนิดความเข้มข้น |
การแบ่งชนิดของน้ำยาฆ่าเชื้อ(ระดับสูง/กลาง/ต่ำ)ตามประสิทธิภาพการฆ่าเชื้อ
กรุณาอ่านก่อนปฎิบัติงาน
เทคนิคการล้างเครื่องมือแพทย์
การล้างอุปกรณ์เครื่องมือทางการแพทย์ เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุด ขั้นตอนแรกที่จะต้องดำเนินการก่อนที่จะนำอุปกรณ์ไปทำลายเชื้อหรือทำให้ปราศจากเชื้อ หากการทำความสะอาดอุปกรณ์ไม่ดีพอ จะส่งผลให้กระบวนการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อไม่มีประสิทธิภาพ
การล้างทำความสะอาดอุปกรณ์เครื่องมือทางการแพทย์อาจทำได้โดยการล้างด้วยมือ (manual washing) หรือล้างด้วยเครื่องล้าง (automatic washers) หลังจากเสร็จสิ้นการล้างทำความสะอาดด้วยสบู่หรือสารขัดล้างแล้ว ควรล้างอุปกรณ์ด้วยน้ำสะอาดจนหมดคราบสบู่หรือสารขัดล้าง เพราะคราบสบู่ที่ติดอยู่บนอุปกรณ์จะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อของร่างกาย และยังส่งผลให้ประสิทธิภาพของการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อลดต่ำลง
การล้างเครื่องมือควรเลือกใช้สารขัดล้างที่เหมาะสมกับเครื่องมือ น้ำยาล้างที่ผสมเอ็นไซม์ที่เรียกว่า enzymatic detergent จะช่วยให้การล้างเครื่องมือสะดวกและง่ายขึ้น น้ำยาที่ใช้ล้างเครื่องมือผ่าตัดควรมีสภาพความเป็นกลาง เพื่อป้องกันการกัดกร่อน ควรใช้แปรงขัดถูเครื่องมือทีละชิ้น ขณะที่ขัดถู ควรขัดใต้น้ำ
ข้อควรรู้
- เครื่องมือที่มีลักษณะเป็นท่อ เช่น สายสวน เข็มฉีดยา ท่อต่างๆ รวมทั้งกล้องส่องตรวจอวัยวะภายใน การล้างจะต้องล้างภายในท่อให้หมดด้วย เลือด สารน้ำ หรือสารคัดหลั่งอาจแห้งอยู่ภาย ในท่อ ทำให้ล้างออกยาก จึงควรแช่อุปกรณ์ประเภทนี้ใน enzymatic detergent เพื่อช่วยให้สิ่งที่ติดอยู่หลุดออกจากเครื่องมือได้ง่ายขึ้น ควรจะล้างทำความสะอาดจนกระทั่งน้ำที่ไหลผ่านท่อออกมาใส อาจใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ช่วยขจัดคราบเลือดหรือสารคัดหลั่งที่ติดอยู่ โดยฉีดน้ำยาเข้าไปในท่อ หากมีคราบเลือดติดอยู่ภายในท่อ ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์จะทำปฏิกิริยากับเลือด เกิดเป็นฟองอากาศให้เห็น ควรทำความสะอาดจนกระทั่งไม่มีฟองเกิดขึ้น แล้วจึงล้างไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ออกให้หมด
- อุปกรณ์ที่เป็นพลาสติกอาจเสียหรือเสื่อมสภาพได้ง่ายจากการสัมผัสกับสารขัดล้างที่มีความเข้มข้นสูง อุณหภูมิสูง น้ำยาทำลายเชื้อ หรือจากหลายสิ่งรวมกันทำให้อุปกรณ์มีรอยแตกหรือเปลี่ยนสีได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแอลกอฮอล์และฟีนอล ไม่ควรใช้กับอุปกรณ์ที่เป็นพลาสติกโดยเด็ดขาด
- เครื่องมือผ่าตัดที่มีขนาดเล็ก เปราะบาง ชำรุดง่าย ควรล้างทำความสะอาดด้วยมือ และตรวจสอบดูว่าไม่มีคราบสิ่งสกปรกติดอยู่ อาจล้างทำความสะอาดโดยใช้เครื่องอุลตร้าโซนิคหากบริษัทผู้ผลิตเครื่องมือแนะนำว่าใช้ได้
ข้อควรระวังในการใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ
1.ขั้นตอนการล้างไม่สะอาด น้ำยาที่ใช้ล้างคราบเลือดออกไม่หมด
2.ไม่เช็ดเครื่องมือให้แห้ง ก่อนแช่น้ำยาฆ่าเชื้อ
3.วิธีการแช่ไม่ถูกต้อง ทั้งความเข้มข้นและระยะเวลาแช่
4.การล้างน้ำออกไม่หมด
5.ใช้น้ำยาสูตรร่วมระหว่าง น้ำยาฆ่าเชื้อที่ผสมน้ำยาทำความสะอาด
โดยมากไม่มี Enzyme จึงไม่สามารถล้างคราบเลือด ได้หมด สะดวกแต่เสี่ยงมาก